BEZ NICH BY SIĘ NIE UDAŁO

Jedenasty listopada 1918 roku był ważnym dniem dla Europy. Dla Polski to odzyskana niepodległość, po 123 latach niewoli i zaborów. To również wielkie święto dla Brytyjczyków. Symboliczna data zakończenie Pierwszej Wojny Światowej obchodzona jest wyjątkowo. 

Każdego roku, w drugą niedzielę listopada w Wielkiej Brytanii, obchodzone jest święto upamiętniające ofiary obydwu wojen oraz poległych w konfliktach zbrojnych. Polonia i lokalni mieszkańcy Carmarthenshire w wigilię tego święta uhonorowali pamięć o Polkach i Polakach, którzy zginęli za wolność i niepodległość. Uroczystości miały charakter oficjalny, w Pembrey, przy grobach polskich lotników.

Przykościelny cmentarz kościoła parafialnego p.w.  St Illtyd kryje groby siedmiu  polskich lotników- tragicznie zmarłych w czasie Il wojny światowej. To w Pembrey, w przeddzień oficjalnych, brytyjskich uroczystości państwowych Polonia, przedstawiciele brytyjskiego parlamentu oraz lokalne władze uczcili pamięć nieobecnych.

Wspólna modlitwa oraz krótkie wystąpienia, w których prelegenci podkreślali ogromny wkład, Polek i Polaków w walce z nazizmem oraz wywalczeniem pokoju w Europie, sprawiły, że nastrój był podniosły i pełen refleksji.

Na walijskiej ziemi, w Carmarthenshire, Polscy lotnicy odcisnęli swój ślad na kartach historii. Od początku II wojny światowej walczyli o wolność ojczyzny, następnie w walkach we Francji. Jednak kluczową rolę odegrali w bitwie o Wielką Brytanię. W tym właśnie ostatecznym starciu, udowodnili swoją waleczność i mądrość. Zima 1941 roku była wyjątkowo paskudna w całej Europie. Do niewielkiej walijskiej miejscowość zaczęli napływać polscy lotnicy ewakuowani z Francji. Kilka dni po przybyciu pełni wiary i zapału do walki, powołali Dywizjon 316 „Warszawski” (dywizjon lotnictwa myśliwskiego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii). Niestety nie tylko sukcesy „naszych” związane są z walijska ziemią. W kolejnych latach, stała się miejscem ostatecznego spoczynku dla innych. Na cmentarzu znajdują się groby siedmiu, polskich lotników, którzy stracili swoje życie na służbie:

Dywizjon 316 był wyjątkowym dywizjonem, kluczowym dla mieszkańców tego regionu. To Polacy dbali o bezpieczeństwo żeglugi towarowej, która przemieszczała się Kanałem Bristolskim. Dostawy żywności, leków, a także materiałów niezbędnych dla przemysłu dawały nadzieję na podtrzymywanie ciągłości życia i pracy.  

Na spotkanie przybyli przedstawiciele władz państwowych m.in.  MP Dame Nia Griffith. W swoim wystąpieniu wspominała naszych bohaterów i ich heroiczną walkę: - Polki i Polacy walczyli z nazizmem od początku wojny, najpierw w ojczyźnie, potem na wygnaniu. Ich ogromny wkład w ostatecznym pokonaniu wroga jest nieoceniony. To przecież polscy naukowcy pomogli nam, Brytyjczykom złamać legendarny kod Enigmy. Bez nich by się nie udało- mówiła Nia Griffith. 

Burmistrz Burry Portu Cllr Michael Theodoulou podkreślał znaczenie wielokulturowości naszej lokalnej społeczności oraz fakt, że w XXI żyjemy obok siebie i szanujemy się nawzajem, co jest najcenniejszym osiągnięciem.

Uroczystości polonijne na cmentarzu w Pembrey  odbywają się od 2008 roku. Zapoczątkowane zostały przez nieistniejące już polonijne Stowarzyszenie Polsko-Walijskie. Po kilku latach przerwy, uroczystości reaktywowała- Pani  Joanna Drozdek, fundatorka Polskiej Szkoły w Llanelii. Swoją obecnością spotkanie zaszczycili przedstawiciele władz miasta Llanelli, Burry Port i Pembrey i władze Hrabstwa. Ponadto: Llanelli Community Partnership, Llanelli Multicultural Network,  a także Association of Polish Journalists and Writers in Wales “Dialog”. 

Llanelli Standard, Agnieszka Raduj-Turko

więcej zdjęć na stronach FB https://www.facebook.com/dialog.magazyn/photos_by